සාමාන්‍යයෙන් සත්ව විශේෂයන් පරිණාමය වෙන ආකාරය නිරීක්ෂණය කරන්න අසීරු කාරණයක්. රූපීය ලක්ෂණ , ජානමය ලක්ෂණ මොන අවස්ථාවන් වලදි වෙනස් වෙනවද කියන්න නොදන්න නිසා සහ ඒ සඳහා ගතවන කාලය ඉතාමත් වැඩී නිසා මේ කරුණු නිරීක්ෂණය කරන්න ටිකක් අමාරුයි. නමුත් ඇතැම් අවස්ථා තිබෙනවා ඇතැම් සත්ව විශේෂ නිරීක්ෂණය වද්දීම කඩිනම් පරිණාමික ක්‍රියාවලියකට භාජනය වීම.
කැනිඩේ කුලය එහෙමත් නැත්තන් ව්‍යවහාරිකව කැනිඩ්ස් කියලා භාවිතා කරන සත්ව කාණ්ඩයට තමයි වෘකයො, නරි, හිවලුන්, සුනඛයන් ආදිය අයිති වෙන්නෙ. සරලවම කිව්වොත් සුනඛ ඤාතීන්. දැන් මේ කැනීඩ් පවුලට අයත් සමාජිකයන් කිහිප දෙනෙක් ඉන්නවා උතුරු ඇමරිකානු කලාපයේ. එක්කෙනෙක් තමයි ඔබ කවුරුත් හොඳින් දන්න අළු වෘකයන්. තවත් කැනිඩ් සාමාජිකයෙක් තමයි 'කයොටී'. කයෝටී කියන්නෙ වෘකයට වඩා ටිකක් කුඩා ලංකාවේ ඉන්න නරියට වඩා ටිකක් විශාල සත්වයෙක්. රෝඩ් රනර් කාටුන් එක බලලා තියෙනවානන් රෝඩ් රනර් කුරුල්ලව තිස්සෙම එලවන නරියා වගේ සතා කයොටී කෙනෙක් (රෝඩ් රනර් කියන්නෙත් ඇත්තටම ඉන්න කුරුල්ලෙක). මතක තබාගත යුතු කාරණය තමයි වෘකයා සහ කයොටී කියන්නෙ වෙනස් විශේෂ දෙකක් කියන එක.
එක්සත් ජනපදයේ නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල ජනපද ව්‍යපතියත් එක්කම වෘකයන්ව ඝාතනය කරනවා මිනිසුන් විසින්. වෘක ගහනයන් පහල යෑමත් සමඟම වෘකයන් අතර සම්පත් හිඟය නිසා තරඟයක් ඇතිවෙනවා. විශේෂයක් මේ විදිහට අධි පීඩනයනයන්ට යටත් වුනාම ඔවුන් විකල්ප සඳහා ඇතැම්විට යොමුවෙනවා. ගහනය අඩුවීමත් එක්කම වෘකයො ප්‍රජනක අවශ්‍යතා සඳහා හැරෙන විකල්පය තමයි කයෝටීන්. වෘකයන් කයෝටීන් එක්ක ප්‍රජනනය සිදුවෙනවා. මේක සාමාන්‍ය පාරිසරික තත්වයන් තුල සිදු නොවන දෙයක්. වෘකයන් සහ කයෝටීන් සාමාන්‍ය පරිසරය තුල මුහුම් වෙන්නෙ නෑ. ඒ වගේම වෘකයන්ට කයෝටීන් මුණ ගැසුනොත් ඝාතනය වීම සිදුවෙනවා. නමුත් වෘක ගහනය වෙත ඇතිවු පීඩනයත් එක්ක මේ මුහුම් වීම සිදුවෙනවා.
කාලයත් එක්කම ජනපදිකයන් විසින් ගෙනාපු සුනඛයනුත් මේ සත්වයින් සමඟ මුහුම් වීම සිදුවෙනවා. වර්තමානය වෙද්දි මේ නැගෙනහිර වෙසෙන කයෝටීට තරමක් සමාන සත්වයා සම්පූර්ණ කයෝටීයෙකුවත්, වෘකයෙකුවත්, සුනඛයෙකුවත් නොවෙයි. ජානමය වශයෙන් 60% - 70% කයෝටියෙක්, 13% පමණ වෘකයෙක්, 10% පමණ සුනඛයෙක්.
ඒ වගේම මේ සත්වයා කයෝටීන්ට වඩා ප්‍රමාණයෙන් විශාලයි. බර අස්ථි සහිතයි ඒ වගේම රෞද්‍රතාවයෙන් ඉහලයි. කයෝටීන් කිසි දිනෙක මුවන් බිම හෙලීමට තරම් හැකියාවක් නොමැති සත්වයන්. ඔවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් කුණප බුදින්නන් (scavengers) නමුත් මේ නව ප්‍රභේදය මුවන්, මූස් සතුන් පවා බිම හෙලීමට සමත් සත්වයෙක්.
ආකර්ශනීයම කාරණය තමයි මේ නව ප්‍රභේදය නාගරික ජීවිතයටත් හුරු වීම. සුනඛ ජාන නිසා මොවුන් මනුශ්‍යන්ට බිය නැහැ. කයෝටීන් සහ වෘකයන් නාගරික පරිසරයට බියයි. මනුශ්‍යන් දුටු විට ඔවුන් මඟ හරිනවා. නමුත් මේ නව ප්‍රභේදය එසේ නැහැ. පාර දෙපැත්ත බලා ආරක්ෂාකාරී ලෙස පාර මාරුවීමට පවා ඔවුන් සමත්. දඩයම වගේම කුණප බුදින්නන්ගෙ චර්යාවනුත් දක්වන නිසා ඕනෑම දෙයක් ආහාරයට ගෙන ජීවත් වීමේ හැකියාව මොවුන් සතුව පවතිනවා.
නාගරික ලෝකය තුලට හුරුවෙමින් පරිණාමය වීම සිදුවෙන සත්ව ප්‍රභේදයක් මේක. වෘකයන්, කයෝටීන්, සුනඛයන්ගෙ ජාන මුහුම් වෙමින් මිනිසා විසින් සීඝ්‍රලෙස වෙනස් කරමින් යන පාරිසරික තත්වයනට අනුවර්තනය වෙමින් යන සමකාලීන පරිණාමික ගමන් මඟක් තමයි ඔබ මේ කියෙව්වෙ. ජාන විවිධත්වය, හැඩගැසීමේ හැකියාව නිසා මේ සත්වයන් දිගින් දිගටම පැතිරෙමින් පරිවර්තනයවනු ඇති.
(ජීව විද්‍යාව හදාරපු අයට දැන් ප්‍රශ්නයක් ඇති වෘකයන්, කයෝටීන් වෙනස් විශේෂයන්නන් කොහොමද සරු ජනිතයින් බිහිවෙන්නෙ කියලා. අන්තර් අභිජනනයෙන් සරු ජනිතයින් බිහිකල හැකි වුවන් විශේෂය ලෙස අර්ථනිරූපනය කරන බව ජීව විද්‍යා විෂය තුල ඔබ ඉගෙන ගෙන තියෙනවානන් ඒ අර්ථනිරූපනය අද සිට ඉවත් කර තබන්න. නූතන විද්‍යාව තුල ඒ අර්ථනිරූපනය තවදුරටත් පිලිගන්නෙ නැහැ)
කැනිඩේ කුලය එහෙමත් නැත්තන් ව්‍යවහාරිකව කැනිඩ්ස් කියලා භාවිතා කරන සත්ව කාණ්ඩයට තමයි වෘකයො, නරි, හිවලුන්, සුනඛයන් ආදිය අයිති වෙන්නෙ. සරලවම කිව්වොත් සුනඛ ඤාතීන්. දැන් මේ කැනීඩ් පවුලට අයත් සමාජිකයන් කිහිප දෙනෙක් ඉන්නවා උතුරු ඇමරිකානු කලාපයේ. එක්කෙනෙක් තමයි ඔබ කවුරුත් හොඳින් දන්න අළු වෘකයන්. තවත් කැනිඩ් සාමාජිකයෙක් තමයි 'කයොටී'. කයෝටී කියන්නෙ වෘකයට වඩා ටිකක් කුඩා ලංකාවේ ඉන්න නරියට වඩා ටිකක් විශාල සත්වයෙක්. රෝඩ් රනර් කාටුන් එක බලලා තියෙනවානන් රෝඩ් රනර් කුරුල්ලව තිස්සෙම එලවන නරියා වගේ සතා කයොටී කෙනෙක් (රෝඩ් රනර් කියන්නෙත් ඇත්තටම ඉන්න කුරුල්ලෙක). මතක තබාගත යුතු කාරණය තමයි වෘකයා සහ කයොටී කියන්නෙ වෙනස් විශේෂ දෙකක් කියන එක.
 |
| වෘකයා |
 |
| කයෝටී |
එක්සත් ජනපදයේ නැගෙනහිර ප්‍රදේශවල ජනපද ව්‍යපතියත් එක්කම වෘකයන්ව ඝාතනය කරනවා මිනිසුන් විසින්. වෘක ගහනයන් පහල යෑමත් සමඟම වෘකයන් අතර සම්පත් හිඟය නිසා තරඟයක් ඇතිවෙනවා. විශේෂයක් මේ විදිහට අධි පීඩනයනයන්ට යටත් වුනාම ඔවුන් විකල්ප සඳහා ඇතැම්විට යොමුවෙනවා. ගහනය අඩුවීමත් එක්කම වෘකයො ප්‍රජනක අවශ්‍යතා සඳහා හැරෙන විකල්පය තමයි කයෝටීන්. වෘකයන් කයෝටීන් එක්ක ප්‍රජනනය සිදුවෙනවා. මේක සාමාන්‍ය පාරිසරික තත්වයන් තුල සිදු නොවන දෙයක්. වෘකයන් සහ කයෝටීන් සාමාන්‍ය පරිසරය තුල මුහුම් වෙන්නෙ නෑ. ඒ වගේම වෘකයන්ට කයෝටීන් මුණ ගැසුනොත් ඝාතනය වීම සිදුවෙනවා. නමුත් වෘක ගහනය වෙත ඇතිවු පීඩනයත් එක්ක මේ මුහුම් වීම සිදුවෙනවා.
කාලයත් එක්කම ජනපදිකයන් විසින් ගෙනාපු සුනඛයනුත් මේ සත්වයින් සමඟ මුහුම් වීම සිදුවෙනවා. වර්තමානය වෙද්දි මේ නැගෙනහිර වෙසෙන කයෝටීට තරමක් සමාන සත්වයා සම්පූර්ණ කයෝටීයෙකුවත්, වෘකයෙකුවත්, සුනඛයෙකුවත් නොවෙයි. ජානමය වශයෙන් 60% - 70% කයෝටියෙක්, 13% පමණ වෘකයෙක්, 10% පමණ සුනඛයෙක්.
 |
| නව ප්‍රභේදය |
ඒ වගේම මේ සත්වයා කයෝටීන්ට වඩා ප්‍රමාණයෙන් විශාලයි. බර අස්ථි සහිතයි ඒ වගේම රෞද්‍රතාවයෙන් ඉහලයි. කයෝටීන් කිසි දිනෙක මුවන් බිම හෙලීමට තරම් හැකියාවක් නොමැති සත්වයන්. ඔවුන් ප්‍රධාන වශයෙන් කුණප බුදින්නන් (scavengers) නමුත් මේ නව ප්‍රභේදය මුවන්, මූස් සතුන් පවා බිම හෙලීමට සමත් සත්වයෙක්.
ආකර්ශනීයම කාරණය තමයි මේ නව ප්‍රභේදය නාගරික ජීවිතයටත් හුරු වීම. සුනඛ ජාන නිසා මොවුන් මනුශ්‍යන්ට බිය නැහැ. කයෝටීන් සහ වෘකයන් නාගරික පරිසරයට බියයි. මනුශ්‍යන් දුටු විට ඔවුන් මඟ හරිනවා. නමුත් මේ නව ප්‍රභේදය එසේ නැහැ. පාර දෙපැත්ත බලා ආරක්ෂාකාරී ලෙස පාර මාරුවීමට පවා ඔවුන් සමත්. දඩයම වගේම කුණප බුදින්නන්ගෙ චර්යාවනුත් දක්වන නිසා ඕනෑම දෙයක් ආහාරයට ගෙන ජීවත් වීමේ හැකියාව මොවුන් සතුව පවතිනවා.
නාගරික ලෝකය තුලට හුරුවෙමින් පරිණාමය වීම සිදුවෙන සත්ව ප්‍රභේදයක් මේක. වෘකයන්, කයෝටීන්, සුනඛයන්ගෙ ජාන මුහුම් වෙමින් මිනිසා විසින් සීඝ්‍රලෙස වෙනස් කරමින් යන පාරිසරික තත්වයනට අනුවර්තනය වෙමින් යන සමකාලීන පරිණාමික ගමන් මඟක් තමයි ඔබ මේ කියෙව්වෙ. ජාන විවිධත්වය, හැඩගැසීමේ හැකියාව නිසා මේ සත්වයන් දිගින් දිගටම පැතිරෙමින් පරිවර්තනයවනු ඇති.
(ජීව විද්‍යාව හදාරපු අයට දැන් ප්‍රශ්නයක් ඇති වෘකයන්, කයෝටීන් වෙනස් විශේෂයන්නන් කොහොමද සරු ජනිතයින් බිහිවෙන්නෙ කියලා. අන්තර් අභිජනනයෙන් සරු ජනිතයින් බිහිකල හැකි වුවන් විශේෂය ලෙස අර්ථනිරූපනය කරන බව ජීව විද්‍යා විෂය තුල ඔබ ඉගෙන ගෙන තියෙනවානන් ඒ අර්ථනිරූපනය අද සිට ඉවත් කර තබන්න. නූතන විද්‍යාව තුල ඒ අර්ථනිරූපනය තවදුරටත් පිලිගන්නෙ නැහැ)
(ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙන් උපුටා ගන්නා ලදී)
#DOE
No comments:
Post a Comment