බොලීවියා රාජ්‍යයේ කැල් ඔර්කො ප්‍රදේශයේ තිබෙනවා ප්‍රපාතාකාර බෑවුමක් සහිත හුණුගල් වැටියක්. මේ වැටිය සහිත ඉඩම අයත් වෙන්නෙ සිමෙන්ති නිශ්පාදනාගාරයකට.
මේකෙ තියෙන විශේෂත්වය තමයි ආසන්න වශයෙන් පොළවට 90° ආනතියකින් පිහිටන මේ වැටිය අඩි 260 පමණ උසකින් සහ අඩි 3900 පමණ දිගින් යුක්ත මේ ප්‍රපාතාකාර මතුපිට තුල ඩයිනෝසර අඩි සටහන් තිබීම.
පොළවට අංශක 90 පමණ වන මතුපිටක කොහොමද ඩයිනෝසර අඩි සටහන් පවතින්නේ ?
මීට වසර මිලියන 65කට පමණ පෙර මේ ප්‍රදේශය මුහුදු ජලයෙන් නිතර තෙත්වන වගුරු සහිත ප්‍රදේශයක්. ක්‍රිටැසියස් යුගයේ අවසාන භාගයට වන්නට මෙහි අධි විවිධත්වයක් සහිත ඩයිනෝසර විශේෂ ගනනාවක් ජීවත්ව තිබෙනවා. මීට දින කිහිපයකට පෙර ඔබට ඉදිරිපත් කල Ichnofossils ගැන ලිපියෙදි මම පැහැදිලි කලා අඩි සටහන් කොහොමද ඇතිවන සහ සංරක්ෂණය වන ආකාරය. ක්‍රිටැසියස් යුගයෙදි තෙත් පරිසරයක ඩයිනෝසර අඩි සටහන් තැබීමත් කාලයත් සමඟ මුහුදු කෙමෙන් මේ ප්‍රදේශයෙන් ඈත් වීමත් නිසා වියළි යාමත් නිසා මේවා සංරක්ෂණ වී තිබෙනවා.
අද කැල් ඔර්කෝවට බොහෝ දුරින් තමයි සාගරය පිහිටන්නෙ. ඒකට හේතු වන්නෙ වසර මිලියන ගනනකට පෙර දකුණු ඇමරිකාව තුලින් ඉහලට එසවෙන ඇන්ඩීස් කඳුකරය නිසා සාගරය මේ ප්‍රදේශවලින් ඈත් වීම.
දැන් මුහුදු මට්ටමෙ පිහිටි සමතල පෘශ්ඨයක් කොහොමද මෙහෙම ආනතියකින් පිහිටන්නෙ ? මහද්වීප ප්ලාවිතය, එහෙම නැත්තන් පෘථෘවිය මත ගොඩබිම් සකස් වීමේ ක්‍රියාවලිය ඉතාමත් දීර්ඝ කාලයක් ගතවන ක්‍රියාවලියක්. භූමිකම්පා , ගිනිකඳු පිපිරීම් ආදියෙන් සමන්විත මේ ක්‍රියාවලිය අදටත් අඛණ්ඩව සිදුවෙනවා නමුත් ඔබ සහ මම ගෙවන ආයු කාලය තුල මේ වෙනස් වීම් අපගේ හැඟීම් දැනීම් වලට ගෝචර නැහැ. උදාහරණයකට මිනිසෙකුගෙ උපරිම ආයු කාලය වසර 75 ලෙස ගත්තොත් වසර මිලියනක් කියන්නෙ මිනිසෙකුගෙ ආයු කාලය මෙන් 13,333 වාරයක්. ක්‍රිටැසියස් යුගය කියන්නෙ මීට වසර මිලියන 65 කට පෙර යුගය. ඒ කියන්නෙ 13,333 නැවතත් ගුණ කල යුතුයි 65 කින්. එහෙනම් මිනිසෙකුගෙ ආයු කාලය මෙන් 866,645 වාරයකට පෙර සිට අද වනතෙක් පෘථෘවිය මත සිදුවු වෙනස්කම් ගත්තොත් කැල් ඔර්කො වල එකල පිහිටි මුහුදු මට්ටමේ වගුරු ප්‍රදේශය අද වන විට පොළවට 90° පමණ ආනතියකින් යුත් කඳු ගැටයක්.
මේ කැල් ඔර්කො කඳු ගැටයෙ පිහිටනවා විවිධ ඩයිනෝසර විශේෂ මඟින් ඇතිකල පිය සටහන් 5000 පමණ. මෙහි විශේෂ 15 ක් පමණ දැක්වෙනවා. මීටර් 345 පමණ දිගට යන සම්පූර්ණ ප්‍රමාණයට නොවැඩුනු ටීරෙක්ස් සත්වයෙකුගෙ අඩි සටහනක්ද මෙහි තිබෙනවා. එය නම් කර තිබෙන්නේ ජොනී වෝකර් ලෙස.
මේත් සමඟම තවත් කරුණක් සඳහන් කල යුතුයි. පරිණාමයට විරුද්ධව අදහස් දක්වන්නන් ඉදිරිපත් කරන අදහසක් තමයි ෆොසිල සාධක එකම විදිහට ස්ථාරයනය නොවී පිහිටීම නිසා ෆොසිල සාධක වල කාල නීර්ණයන් වැරදි බව. නමුත් ඔබට පේනවා ඇති ලෝකයේ විවිධ ස්ථාන වල සිදුව ඇති භූ වෙනස්කම් විවිධාකාර බව. කැල් ඔර්කොවල වෙරළාශ්‍රිත සම බිමක් අද වන විට පොළවෙන් ඉහලට ඉල්පී ආනතව පිහිටන තලයක් බවට පත්ව තිබෙන බව. ඒ නිසා පෘථෘවිය තුල විවිධ ප්‍රදේශ තුල ෆොසිල පිහිටන ආකාර, ඒවා සංරක්ෂණ වී තිබෙන ආකාර වෙනස්. ඒ ඒ සිද්ධිය අනුව සුදුසු තාක්ෂණික ක්‍රමවේද තුලින් තමයි ඒවා අධ්‍යනය කල යුත්තේ.
මේකෙ තියෙන විශේෂත්වය තමයි ආසන්න වශයෙන් පොළවට 90° ආනතියකින් පිහිටන මේ වැටිය අඩි 260 පමණ උසකින් සහ අඩි 3900 පමණ දිගින් යුක්ත මේ ප්‍රපාතාකාර මතුපිට තුල ඩයිනෝසර අඩි සටහන් තිබීම.
පොළවට අංශක 90 පමණ වන මතුපිටක කොහොමද ඩයිනෝසර අඩි සටහන් පවතින්නේ ?
මීට වසර මිලියන 65කට පමණ පෙර මේ ප්‍රදේශය මුහුදු ජලයෙන් නිතර තෙත්වන වගුරු සහිත ප්‍රදේශයක්. ක්‍රිටැසියස් යුගයේ අවසාන භාගයට වන්නට මෙහි අධි විවිධත්වයක් සහිත ඩයිනෝසර විශේෂ ගනනාවක් ජීවත්ව තිබෙනවා. මීට දින කිහිපයකට පෙර ඔබට ඉදිරිපත් කල Ichnofossils ගැන ලිපියෙදි මම පැහැදිලි කලා අඩි සටහන් කොහොමද ඇතිවන සහ සංරක්ෂණය වන ආකාරය. ක්‍රිටැසියස් යුගයෙදි තෙත් පරිසරයක ඩයිනෝසර අඩි සටහන් තැබීමත් කාලයත් සමඟ මුහුදු කෙමෙන් මේ ප්‍රදේශයෙන් ඈත් වීමත් නිසා වියළි යාමත් නිසා මේවා සංරක්ෂණ වී තිබෙනවා.
අද කැල් ඔර්කෝවට බොහෝ දුරින් තමයි සාගරය පිහිටන්නෙ. ඒකට හේතු වන්නෙ වසර මිලියන ගනනකට පෙර දකුණු ඇමරිකාව තුලින් ඉහලට එසවෙන ඇන්ඩීස් කඳුකරය නිසා සාගරය මේ ප්‍රදේශවලින් ඈත් වීම.
දැන් මුහුදු මට්ටමෙ පිහිටි සමතල පෘශ්ඨයක් කොහොමද මෙහෙම ආනතියකින් පිහිටන්නෙ ? මහද්වීප ප්ලාවිතය, එහෙම නැත්තන් පෘථෘවිය මත ගොඩබිම් සකස් වීමේ ක්‍රියාවලිය ඉතාමත් දීර්ඝ කාලයක් ගතවන ක්‍රියාවලියක්. භූමිකම්පා , ගිනිකඳු පිපිරීම් ආදියෙන් සමන්විත මේ ක්‍රියාවලිය අදටත් අඛණ්ඩව සිදුවෙනවා නමුත් ඔබ සහ මම ගෙවන ආයු කාලය තුල මේ වෙනස් වීම් අපගේ හැඟීම් දැනීම් වලට ගෝචර නැහැ. උදාහරණයකට මිනිසෙකුගෙ උපරිම ආයු කාලය වසර 75 ලෙස ගත්තොත් වසර මිලියනක් කියන්නෙ මිනිසෙකුගෙ ආයු කාලය මෙන් 13,333 වාරයක්. ක්‍රිටැසියස් යුගය කියන්නෙ මීට වසර මිලියන 65 කට පෙර යුගය. ඒ කියන්නෙ 13,333 නැවතත් ගුණ කල යුතුයි 65 කින්. එහෙනම් මිනිසෙකුගෙ ආයු කාලය මෙන් 866,645 වාරයකට පෙර සිට අද වනතෙක් පෘථෘවිය මත සිදුවු වෙනස්කම් ගත්තොත් කැල් ඔර්කො වල එකල පිහිටි මුහුදු මට්ටමේ වගුරු ප්‍රදේශය අද වන විට පොළවට 90° පමණ ආනතියකින් යුත් කඳු ගැටයක්.
මේ කැල් ඔර්කො කඳු ගැටයෙ පිහිටනවා විවිධ ඩයිනෝසර විශේෂ මඟින් ඇතිකල පිය සටහන් 5000 පමණ. මෙහි විශේෂ 15 ක් පමණ දැක්වෙනවා. මීටර් 345 පමණ දිගට යන සම්පූර්ණ ප්‍රමාණයට නොවැඩුනු ටීරෙක්ස් සත්වයෙකුගෙ අඩි සටහනක්ද මෙහි තිබෙනවා. එය නම් කර තිබෙන්නේ ජොනී වෝකර් ලෙස.
මේත් සමඟම තවත් කරුණක් සඳහන් කල යුතුයි. පරිණාමයට විරුද්ධව අදහස් දක්වන්නන් ඉදිරිපත් කරන අදහසක් තමයි ෆොසිල සාධක එකම විදිහට ස්ථාරයනය නොවී පිහිටීම නිසා ෆොසිල සාධක වල කාල නීර්ණයන් වැරදි බව. නමුත් ඔබට පේනවා ඇති ලෝකයේ විවිධ ස්ථාන වල සිදුව ඇති භූ වෙනස්කම් විවිධාකාර බව. කැල් ඔර්කොවල වෙරළාශ්‍රිත සම බිමක් අද වන විට පොළවෙන් ඉහලට ඉල්පී ආනතව පිහිටන තලයක් බවට පත්ව තිබෙන බව. ඒ නිසා පෘථෘවිය තුල විවිධ ප්‍රදේශ තුල ෆොසිල පිහිටන ආකාර, ඒවා සංරක්ෂණ වී තිබෙන ආකාර වෙනස්. ඒ ඒ සිද්ධිය අනුව සුදුසු තාක්ෂණික ක්‍රමවේද තුලින් තමයි ඒවා අධ්‍යනය කල යුත්තේ.
(ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙන් උපුටා ගන්නා ලදී)
#DOE
No comments:
Post a Comment