ඉත්තෑවුන් (Porcupines)

ක්‍රිකට් මැචස් තියන දවසට අපට අනිවාර්යයෙන් මතක්වෙන සතෙක් හින්දා අද ඉත්තෑවා ගැන ලියන්න හිතුනා.....

ඉත්තෑවො ගැන කාරණා ගොඩක් තියෙනවා , නමුත් ඊට කලින් තියෙන පැටලැවිල්ලක් ලිහලා ඉන්න ඕන. ලංකාවේ ඔය බොහෝ දෙනා ඉත්තෑවා කියලා සයිබරයේ හුවමාරු කරගන්න ඡායාරූපය ඇත්තටම ඉත්තෑවෙක් නෙමෙයි. බොහෝ අය එලෙස ඉත්තෑවෙක් වෙනුවට පටලවාගන්න සත්වයාට කියන්නෙ හෙජ්හොග්. ඉත්තෑවා සහ හෙජ්හොග් අතර සමීප ඤාතීත්වයක් නැහැ. ඉත්තෑවුන් අයත් වන්නෙ Rodentia (රොඩෙන්ටියා / රොඩෙන්ශියා) ගෝත්‍රයට. නමුත් හෙජ්හොග්ලා අයත් වන්නෙ යුලිපොටිප්ලා ගෝත්‍රයට. හෙජ්හොග්ලාටත් ආරක්ෂක උපක්‍රමයක් ලෙස කටු පිහිටන්නේ සමාන්තර පරිණාමික ක්‍රියාවක් ලෙස (සමාන්තර පරිණාමය මීට කලින් කතා කරලා තියෙනවා). ඒ අනුව ගත්තම හෙජ්හොග් නැමැති සත්වයන්ට සිංහලෙන් නමක් නැහැ. ඒ නිසා හෙජ්හොග් කියන නමම භාවිතා කරන එක වඩාත් සුදුසුයි.

හෙජ්හොග්

ඉත්තෑවාන් අයත් වන රොඩෙන්ටියා ගෝත්‍රය හඳුන්වන්නේ කෘන්තකයන් ලෙස. මීයන්, ලේනුන් ආදිය අයත් ගෝත්‍රය තමයි රොඩෙන්ටියා. මේ ගෝත්‍රයේ විශේෂ ලක්ෂණය තමයි අඛණ්ඩව වැඩෙන කෘන්තක දත් පිහිටීම. ඒවා නිරන්තරයෙන්ම භාවිතා නොකලොත් කෘන්තකයන් අමාරුවෙ වැටෙනවා. හැම තිස්සෙම දේවල් හපන්න පෙළඹෙන හේතුව තමයි මේ දත්.

ඉත්තෑවො විශේෂ ගනනාවක් ලෝකෙ විවිධ ප්‍රදේශවල ජීවත් වෙනවා. මේ විශේෂ කාණ්ඩ දෙකකට බෙදනවා. New world porcupines and old world porcupines ලෙස. ඒ කියන්නෙ පැරණි ලෝකයේ ඉත්තෑවුන් සහ නව ලොව ඉත්තෑවුන්. පැරණි ලෝකය කියලා හඳුන්වන්නෙ ආසියාව අප්‍රිකාව යුරෝපය ඇතුලත් කලාපය. නව ලෝකය කියලා හඳුන්වන්නෙ උතුරු සහ දකුණු ඇමරිකානු කලාප. අපේ රටේ ජීවත්වන Hystrix indica විශේෂයත් මේ පැරණි ලෝකයට අයත් ඉත්තෑවෙක්. මේ පැරණි ලෝක් විශේෂ භෞමික වාසි විශේෂ. පොළව මත කෑම සොයා යන එක තමයි ඔවුන් කරන්නෙ. නව ලොව ඉත්තෑවුන්ගෙ ලක්ෂණ තමයි ඔවුන් රුක්වාසී විශේෂ. ඔවුන්ට හොඳ ගස් නගින්නන්.

පැරණි ලොකයේ ඉත්තෑවුන් (ලංකාවෙ ඉන්න අයත් මේ වගේ)

ඉත්තෑවන් කූරු විදිනවා කියන කතාව අහලා නැති කෙනෙක් නෑ මන් හිතන්නෙ. නමුත් මේ කතාව බොරුවක්. ඉත්තෑවන්ට කූරු විදීමේ හැකියාවක් නැහැ. ඉත්තෑවන්ගෙ කූරු ඉක්මනින්ම ගැලවෙනවා. සතුරෙක් ලංවු විට කුරු වලට වැදුන ගමන් මේ කූරු ගැලවිලා සතුරාගෙ ඇඟේ තැන්පත් වෙනවා. මේ නිසා තමයි ඉත්තෑවන් කූරු විදිනවා කියන කතාව හැදෙන්නෙ.

ඉත්තෑ කූරු ඉතාමත් කාර්යක්ෂම ලෙස සතුරන්ගෙ ඇඟේ ඇනුනට ඒවා ගලවන්න අමාරුයි. බිලි කොකුවල තියෙන බාර්බ් එක වගේ බාර්බ්ස් පිහිටන නිසා නැවත අදිද්දි ඇතුලට ගියාට වඩා තුවාලයක් සහ වේදනාවක් ඇතිවෙනවා. ඉත්තෑ කූරු කියන්නෙ ඇත්තටම කූරු බවට විකරණය වු ලොම්. අතීතයේ එක් කාලයකදි ඉත්තෑ පූර්වජයනට තිබුනෙ කූරු නෙමෙයි සාමාන්‍යය ක්ශිරපායින්ට පිහිටන ලොම්. නමුත් ආරක්ෂාව සඳහා කාලයත් එක්ක මේ සත්වයින්ට කූරු ලැබිලා තියෙනවා.

විවිධ ඉත්තෑ කටු අග පිහිටන බාර්බ්ස් ආකාර

කූරු එක්ක ගනුදෙනු කරද්දි නව ලොව ඉත්තෑවුන්ට අමුතු ගැටලුවක් පැන නගිනවා. ඒ තමයි රුක්වාසී විශේෂ ලෙස පරිණාමය වුනාට වැරදිලාවත් බිමට වැටුනොත් තමන්ගෙ කූරු තමන්ටම ඇනිලා තුවාල වීමේ, මරණයට පත්වීමේ හැකියාව. ඒ සඳහා විකල්පයක් ඔවුන්ට ලැබෙන්නෙ දිගට වැඩෙන පරිග්‍රාහී වල්ගයක් (prehensile tail). පරිග්‍රාහී වල්ගයක් කියන්නෙ තවත් අතක් වගේ. වල්ගයෙන් පුළුවන් අතු රිකිලි ඉතාමත් තදින් අල්ල ගන්න. අත් පා සතර භාවිතා කරද්දි අමතර ආරක්ෂාවට ඔවුන් වල්ගයත් භාවිතා කරනවා. 

පරිග්‍රාහී වල්ගය සහිත විශේෂයක්

මේකෙ ඉතාමත් සිත්ගන්නාසුළු කාරණය තමයි නව ලොව ඉත්තෑ විශේෂ 16 ක් අතරින් 15 කට තිබෙනවා පරිග්‍රාහී වල්ගයන්. නමුත් එක් විශේෂයකට පරිග්‍රාහී වල්ගයක් පිහිටන්නේ නැහැ. පරිණාමයේ අවුලක්ද එතකොට ? මේ විශේෂය තමයි Erethizon dorsatum විශේෂය. දැන් මේ විශේෂය වැරදිලාවත් බිම වැටුනොත් කටු ඇනිලා තුවාල වෙන්න පුළුවන් නෙ ? විකල්පය තමයි මේ විශේෂය පරිණාමය වෙලා තිබෙනවා කටු තුල ප්‍රතීජීවක ඖෂධයක් සමඟ. වැටිලා ඇනුනට ගැටලුවක් නෑ එහිම ඖෂධ තිබෙන නිසා.

ප්‍රතිජීවක සහිත ඉත්තෑවා

ආයෙත් ආවොත් ලංකාවේ සහ ඉන්දියාවේ ජීවත්වන විශේෂ වලට , මේ ඉත්තෑ විශේෂය තමයි ඉන්දියාව තුල මිනීකන ව්‍යාඝ්‍රයන්, කොටින් ආදිය බිහි කිරීමට වැඩිම දායකත්වය සපයන්නෙ. අත්දැකීම් නැති ව්‍යාඝ්‍රයන් සහ කොටින් ඉත්තෑවන් දඩයම් කිරීමට ගොස් අත්පා වල ඉත්තෑ කටු අමුනා ගෙන තුවාල පැසවු විට මේ සත්වයන්ට හුරුපුරුදු වන දඩයම් කිරීමට නොහැකි වෙනවා. විකල්පය වන්නෙ පහසු දඩයම් සෙවීම. පහසුම දඩයම තමයි මිනිසුන්. කෝබර්ට්, කෙනත් ඇන්ඩර්සන් ආදීන්ගෙ දඩයම් වල පසු විපරමේදි මිනී කන්නන්ගෙ සිරුරු තුල තිබු ඉත්තෑ කටු දැකගත හැකි වුන අවස්ථා ඒමට.

ඉත්තෑවා කවුද, හෙජ්හොග් කවුද , පරිණාමික ක්‍රියාවලිය ඉත්තෑවන්ට බලපෑ ආකාර වගේ ඉතාමත් සුළු ප්‍රශ්න කිහිපයකට ඔබට පිලිතුරු ලැබෙන්නට ඇති කියලා හිතනවා.  දැන් මොකද හිතන්නෙ ඉත්තෑවො ගැන ?

(ඡායාරූප අන්තර්ජාලයෙන් උපුටා ගන්නා ලදී)

#DOE

Link to Facebook post --->